PSİKO-SOSYAL SERVİSİN AMACI
Hükümlü ve tutukluların bireysel özelliklerini, yaşam standartlarını ve suç işleme nedenlerini belirleyerek, kişiliklerini geliştirmelerine ve yeniden eğitilerek topluma kazandırılmalarına yardımcı olmaktır. Psiko-Sosyal yardım servisinde görevli psikolog, sosyal hizmet uzmanı varsa psikiyatr ve pedagog; hükümlü-tutukluların suç ve suç işleme nedenlerinin kökenine inerek onları anlamaya çalışır. Bu amacı gerçekleştirmek için; her uzman kendi mesleki formasyonu çerçevesinde çeşitli psiko-sosyal iyileştirme ve yardım yöntemlerini kullanarak; kişinin suç işlemesine yol açan nedenleri ortadan kaldırmaya, onu eğitip rehabilite ederek tahliye sonrasında toplumda karşılaşabilecekleri sorunlarla baş etmeye hazırlamaya ve olumsuz duygu ve düşüncelerini gidermeye çalışır.
Kuruma Girişteki Hizmetler
- Kuruma yeni gelen hükümlü-tutuklu ile ilk 3 gün içinde görüşmesini yapar.
- Yapılan bu ilk görüşmede psikolog kendini ve kurumda yürütülen psikolojik hizmetleri tanıtır.
- Hükümlü-tutuklunun psikoloğa hangi durumlarda ve nasıl başvurabileceğini anlatır.
- Bu görüşmede hükümlü-tutukludan fiziksel yapısı, kendisi ve ailesi ile ilgili demografik bilgiler, varsa daha önce yaşadığı psikolojik rahatsızlıkları ve gördüğü tedaviler, herhangi bir madde bağımlılığı olup olmadığı gibi bilgiler alınır.
- Görüşme sonucunda elde edilen bilgiler hükümlü-tutuklu tanıma formuna kaydedilir.
- İlk görüşmede elde edilen bu bilgiler Seçici Kurul'da hükümlü-tutuklunun yerleştirileceği odanın belirlenmesi çalışmasında kullanılır.
Kurum Sürecindeki Hizmetler
İlk Görüşmeden sonra kuruma yerleştirilen hükümlü-tutuklu ile yaklaşık 1 aylık süre içerisinde daha detaylı olan ikinci bir görüşme yapılır.
- Bu görüşmede; kişinin kendisini nasıl değerlendirdiği, geçmişe ve geleceğe ait duygu düşünce ve planları, kaygı ve korkuları, çevresine, ailesine, otoriteye, suçuna ilişkin duygu düşünceleri ile kuruma girişinden sonraki düşünce ve değerlendirmeleri ile ilgili bilgiler alınır ve kaydedilir.
- Görüşme sonucunda elde edilen bilgiler doğrultusunda psikolog, gerekli gördüklerine tekrar görüşmek üzere randevu verir.
- İkinci görüşmeden sonra başlayan psikolojik hizmetler sürecinde; hükümlü-tutuklunun psiko -sosyal sorunlarının değerlendirilmesi ve giderilmesi amacına yönelik olarak bireysel ya da grup psikoterapileri yapar.
- Psikolog, mesleki çalışmalarında uzmanlık alanının yöntem ve tekniklerinin yanı sıra, çeşitli test, envanter, ölçek gibi ölçme değerlendirme araçları kullanır. Gerekirse yeni ölçme-değerlendirme araçları geliştirir ve bunların kullanılması, uygulanması, değerlendirilmesinde Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Eğitim Birimi ile işbirliğine girer.
- Her hükümlü-tutuklu için dosya açar ve bu dosyalarda hükümlü-tutuklu tanıma formu ve yapılan görüşmelerin kayıtlarını muhafaza eder. Açılan dosya hükümlü tahliye olduktan bir yıl sonra kurum müdürünün bilgisi dahilinde imha edilir.
- Genel değerlendirme yapmak için hükümlü-tutuklular ile sorunu olsun yada olmasın belli periyotlarla görüşmeler yapar.
- Yapılacak diğer görüşmeler; psikologun değerlendirmeleri, doktor, sosyal hizmet uzmanı, müdür ve diğer personelin önerileri, hükümlü-tutukluların istekleri doğrultusunda planlanır. Gerekli bilgi alış-verişleri yapılır. Çalışmalarını mesleki etik kurallarına uygun gerçekleştirir. Kişinin can güvenliğini ve kurumun genel asayişini tehlikeye düşürebilecek konularda gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar.
- Psikologlar çalışmaları çerçevesinde hükümlü tutukluların infaz dosyaları ve mektuplarından bilgi kaynağı olarak yararlanır.
- Hükümlü-tutuklularla yapılan bireysel görüşmeler, uygulanan testler sonrası, psikiyatrik tedavi görmesi gerektiği düşünülenler kurum doktoruna yönlendirilir ve gerekli bilgiler verilir.
- Psikolog, kurum doktoru tarafından kendisine yönlendirilen hükümlü-tutuklularla görüşür. Görüşme sonrası ilgili hakkında doktora bilgi verir, önerilerini iletir. Doktor tarafından bildirilen psikiyatrik tedavi görenlerin takibine gerekli dikkat ve özen gösterilir.
- Kendisine ve başkasına zarar verme riski taşıyan hükümlü-tutukluların güvenli bir odaya alınmasını önerir ve bu konuda kurum doktoruyla işbirliği yapar. Bu kişilere psikolojik destek hizmetleri daha yoğun verilir ve takibe alınır.
- İşyurdu iş alanında çalışmak konusunda hükümlü-tutukluyla kişilik yapısına, bilgi ve yeteneklerine, benlik tasarımına en uygun düşen iş veya meslek kolunu tespit eder. Önerilerini idareye sunar. Sosyal hizmet uzmanı ile bilgi alışverişinde bulunur.
- Hükümlü-tutuklunun kendisi ile, diğer insanlarla, fiziksel çevresiyle her türlü etkileşimini gözetlemek ve ilgili birey hakkında daha geniş bilgilere ulaşabilmek için kurum şartlarına uygun her ortamda gözlem ve görüşmeler yapar.
- Eşcinseller ve diğer seksüel problemli kişilerin genel durumları değerlendirilerek, uzman görüşleri alınır uygun yerlerde barınmaları sağlanarak takipleri yapılır.
Tahliyeye Hazırlık ve Tahliye Sonrası Hizmetler
- Psikolog; hükümlülük süresi bitmeden önce hükümlüyü topluma yeniden hazırlamak ve karşılaşabileceği sorunları gerçekçi bir şekilde çözümlemesini sağlamak için görüşmelerini arttırır.
- Tahliye sonrasında hükümlünün bir işe yerleştirilmesi konusunda gerekli gördüğü kişiler hakkında sosyal hizmet uzmanlarına önerilerde bulunur.
Personele Yönelik Hizmetler
- Kurum personelinin sorunlarının tespitine ve çözümü için gerekli gördüğü durumlarda grup yada bireysel görüşmeler yapar.
- Güvenlik ve gözetim servisi personelinin vardiya öncesi ya da sonrası iş ortamının yaratmış olduğu stresten uzaklaşması için gerekli programlar önerir. (rahatlama egzersizleri, kültür fizik hareketleri gibi)
- Personel ile hükümlü-tutukluların arasında karşılıklı anlayışın gelişmesi için danışmanlık yapar, gerekirse önerilerde bulunur. Psiko-sosyal dengenin bozulmaması amacıyla personeli eğitici olarak gözler ve hatalı davranışların nasıl düzeltilmesi gerektiği hakkında bilgi verir.
- Hükümlü-tutukluların psikolojik durumları hakkında etik kurallar dahilinde gerekli personele bilgiler verir, nasıl davranmaları gerektiği konusunda önerilerde bulunur.
- Kurum personelinin; yönetim ve hükümlü-tutuklularla ilişkilerinin iyileştirilmesinde danışmanlık yapar. Olumlu, sıcak bir çalışma ortamı sağlamaya çalışır.
İdari Görev Yetki ve Sorumlulukları
- Hükümlü-tutukluların psiko -sosyal özelliklerini, davranışlarının nedenlerini değerlendirmek, açıklamak ve bilgi aktarımında bulunmak amacıyla Disiplin ve İdare Kurulunda görev alır. Kurul toplantılarına katılır ve oy kullanır.
- Disiplin Kurulunda; Kuruma uyum sağlayan, uygulanan tretman alışmalarında olumlu gelişmeler kaydeden hükümlü-tutukluların ödüllendirilmesini teklif eder.
- Disiplin işlemi gerektiren bir durumla karşılaştığında durumu tutanakla tespit eder, gerekli işlemler için kuruma iletir.
- Disiplin soruşturması gerektiren durumlarda, hükümlü veya tutuklunun ifadesinin alınması aşamasında bulunur. Gerekli gördüğü durumlarda bireysel görüşme yapar.
- İdare Kurulunda; Hükümlülerin müşahede ve sınıflandırma aşamalarında görev alır.
- Hükümlü-tutukluların odalara yerleştirilmesine ve değiştirilmesine karar veren Seçici Kurul'un üyesidir.
- Hükümlülerin Sicil ve Müşahede Dosyasında psikoloğa ait olan kısmı açık ve eksiksiz bir şekilde doldurur. Görüşlerini yazar. Bu bilgileri 6 ayda bir yeniler.
- Psikolog sosyal hizmet uzmanı ile dönüşümlü olarak Yayın Seçici Kurulun üyesidir. Kurulla ilgili görevleri yapar.
- Çalışmaları ve sonuçları ile ilgili olarak Bakanlıkça belirlenen sürelerde faaliyet raporu düzenler.
- Her hükümlü–tutuklu için dosya açar, hükümlü tahliye olduktan bir yıl sonra kurum müdürünün bilgisi dahilinde imha eder.
- Hükümlü-tutukluların suç ve suç işleme nedenlerini doğru değerlendirebilmek, sicil ve müşahede dosyalarını eksiksiz doldurmak için ilgilinin dosya ve belgelerini inceler.
- Çalışmalarını yasal çerçevede sürdürebilmek için bakanlıktan gönderilen psiko -sosyal hizmet, eğitim, ıslah ve infaz ile ilgili yönetmelik, genelge ve yazıların birer örneğini alır. Bu örnekleri dosyalayarak muhafaza eder. Mesleki çalışmalarını bunlara uygun olarak düzenler.
- İnfaz, cezaevi, suç ve suçluluk gibi konularda, kaynakların, araştırmaların, dokümanların teminini talep eder, çalışmalarını bu kaynaklardan yararlanarak geliştirir.
- Personelin hizmet içi eğitiminde Cumhuriyet Savcısı tarafından görevlendirildiğinde konusu ile ilgili öğretici olarak görev yapar.
- Kurumun gözlenen aksaklıklarının iyileştirilmesi için görüş ve önerilerde bulunur.
- Olağanüstü durumlarda (isyan, açlık grevi,ayaklanma gibi) psikolojik yardımlar konusunda idareye görüş ve önerilerini bildirir. Olayın sona ermesi için gerekli durumlarda görüşmeler yapar.
- Belirtilen görev yetki ve sorumluluklarını yerine getirebilmesi için cezaevi personeli yardımcı olur. Çalışmalarının engellenmesi durumunda gerekçeli rapor hazırlayarak durumu silsile yolu ile üst makamlara iletir.
Diğer Mesleki Çalışmalar
- Cezaevi yönetimi, infaz ve diğer mesleki konulardaki araştırma kaynak ve dokümanları takip etmeye gayret eder. Kurum içinde çeşitli araştırma projeleri geliştirip uygulayabilir.
- Mesleki toplantı panel ve bilimsel çalışmalara katılmayı talep eder. Kurum yönetimi bu konularda yardımcı olur.
- Üniversite hastane ve diğer kamu kurum ve kuruluşları mesleki ve sivil toplum örgütleri ile ilişkiler kurarak kurumdaki psiko -sosyal hizmetlerinin kalite ve etkinliğini arttırmaya çalışır.